Γίνεται ολοένα και πιο γνωστό και, κυρίως αποδεκτό κοινωνικά, πως η διατήρηση της ψυχικής υγείας και μιας ισορροπημένης συναισθηματικής κατάστασης είναι εξίσου σημαντικές όπως το να φροντίζει κάποιος τη σωματική και φυσική του υγεία και να λαμβάνει όλα τα μέτρα πρόληψης και προστασίας ενάντια σε μια νόσο. Τον τελευταίο χρόνο διανύουμε μια εντελώς νέα και άγνωστη συνθήκη – την πανδημία που επέφερε ο κορονοϊός, μια κατάσταση που έπληξε την υγεία πολλών ανθρώπων όπως επίσης επέφερε μεγάλες απώλειες και διακυμάνσεις σε ψυχοσυναισθηματικό επίπεδο. Μια τόσο ξαφνική αλλαγή και αναγκαστική προσαρμογή σε μέτρα εγκλεισμού και απομόνωσης έχει σίγουρα αφήσει και θα αφήσει το αποτύπωμά της ψυχικά. Το άγχος και η κατάθλιψη, διαταραχές που ήδη έχουν αυξηθεί σε ποσοστά, εντείνονται από την αβεβαιότητα και την αίσθηση έλλειψης ελέγχου για το τι μέλλει γεννέσθαι, που συνοδεύουν την πανδημία.
Επομένως γίνεται ακόμη πιο επιτακτική η ανάγκη για πρόνοια και φροντίδα της ψυχολογικής μας κατάστασης ώστε να ανταπεξέλθουμε στους περιορισμούς και τη στέρηση μιας κανονικότητας που είχαμε συνηθίσει. Για κάθε άνθρωπο είναι μοναδικό το πώς επηρεάζεται η ψυχολογική του κατάσταση από εσωτερικούς ή εξωτερικούς παράγοντες και το πρώτο βήμα είναι να μπορούμε να αναγνωρίζουμε τα σημάδια του άγχους και της πτώσης στη διάθεσή μας. Ένας καλός τρόπος είναι να μπορούμε να παρατηρήσουμε ποια είναι τα εναύσματα (triggers) που εντείνουν την ανησυχία, τα αισθήματα φόβου ή πανικού, μια αίσθηση ανηδονίας, όλα χαρακτηριστικά μιας αγχώδους και μελαγχολικής κατάστασης. Ένα tip που δίνουμε στους ανθρώπους είναι να μπορούν να σημειώνουν (πρακτικά ή και νοητικά) τι τους προκαλεί τα παραπάνω συναισθήματα, π.χ. το άκουσμα ειδήσεων, η αναγκαστική τηλεργασία, οι αρνητικές σκέψεις για το μέλλον. Αυτό βοηθάει στο να αποκτήσουμε περισσότερη επίγνωση του συναισθηματικού αντίκτυπου που φέρει μια αλλαγή στην καθημερινότητα. Εφόσον κάνουμε μια ενδοσκόπηση (self-reflection) θα μπορέσουμε έπειτα να λάβουμε και τα κατάλληλα μέτρα για την αντιμετώπιση μιας αγχώδους κατάστασης.
Ως κοινωνικά όντα, είναι πολύ σημαντική η συναναστροφή μας με άλλους ανθρώπους, φίλους και οικογένεια, που μας κατανοούν και μπορούν να μας ενσυναισθανθούν, ώστε να μειώσουμε το αίσθημα μοναξιάς ή απομόνωσης που μπορεί να βιώνουμε. Ακόμη και η επαφή μέσω social media ή οι βιντεοσυναντήσεις είναι αποτελεσματικές διεξόδοι και μας δίνουν την αίσθηση ότι δεν είμαστε αποκομμένοι ο ένας από τον άλλο και πως τα προβλήματα δεν είναι αξεπέραστα.
Πολλές ακόμη μελέτες έχουν δείξει ότι το περπάτημα στη φύση ωφελεί τη διάθεση. Έρευνα του Πανεπιστημίου του Βερμόντ στις Ηνωμένες Πολιτείες έδειξε ότι οι επισκέπτες σε πάρκα, χρησιμοποίησαν πιο αισιόδοξες λέξεις και εξέφρασαν λιγότερη αρνητικότητα από ότι πριν. Μια βόλτα ακόμα και στο κοντινό πάρκο, το βουνό ή τη θάλασσα είναι ένας σημαντικός τρόπος ενίσχυσης της καλής διάθεσης και μείωσης του στρες. Επιπλέον το περπάτημα, όπως και οποιαδήποτε άλλη μορφή άθλησης και άσκησης, φέρνει οφέλη όχι μόνο για τη σωματική μας υγεία αλλά και την ψυχική. Οι επιστήμονες στη Σχολή Δημόσιας Υγείας John Hopkins Bloomberg έδειξαν σε μια έρευνα ότι η τακτική σωματική δραστηριότητα είχε ως συνέπεια αύξηση της καλής διάθεσης και των επιπέδων θετικής ενέργειας από την απελευθέρωση σερετονίνης και ντοπαμίνης. Είναι γνωστό πως η διατροφή είναι ένας παράγοντας που επηρεάζει την ψυχολογική μας κατάσταση. Σίγουρα όταν αισθανόμαστε αγχωμένοι μπορεί να έχουμε ανάγκη από φαγητά πλούσια σε ζάχαρη και θερμίδες. Σημαντικό είναι να ενδίδουμε σε μικρές απολαύσεις αλλά και να θυμόμαστε πως παν μέτρον άριστον. Αντί για την επεξεργασμένη ζάχαρη, είναι πολλές οι τροφές που μπορούν να αυξήσουν τα επίπεδα σεροτονίνης, όπως τα καρύδια, ο λιναρόσπορος, ο ανανάς, οι μπανάνες, η βρώμη, τα δαμάσκηνα κ.α.
Είμαστε τυχεροί γιατί ζούμε σε μια χώρα με ηλιοφάνεια τον περισσότερο καιρό. Η έκθεση στον ήλιο, ειδικά τους χειμερινούς μήνες, μπορεί να μας αυξήσει τη βιταμίνη B12 αλλά και να μας φτιάξει τη διάθεση που επηρεάζεται από την έλλειψη φυσικού φωτός κατά τη διάρκεια του χειμώνα.
Ένας ακόμα πολύ αποτελεσματικός τρόπος για την ενίσχυση μιας ευδιάθετης ψυχολογίας είναι η δημιουργική έκφραση καθώς εξιτάρει τη φαντασία και απομακρύνει αρνητικές σκέψεις. Υπάρχουν πολλοί τρόποι να εκφράσουμε τα συναισθήματά μας και να τα διοχετεύσουμε δημιουργικά σε μια δραστηριότητα. Ακούστε τα αγαπημένα σας τραγούδια, ξεκινήστε να ζωγραφίζετε ή να γράφετε, πειραματιστείτε μαγειρεύοντας νέες συνταγές, φροντίστε τον κήπο σας.
Τέλος, η ψυχοθεραπεία έχει καθιερωθεί τις τελευταίες δεκαετίες ως μια από τις βασικές θεραπευτικές μεθόδους για την αντιμετώπιση συναισθηματικών δυσκολιών. Υπάρχουν πλέον εξειδικευμένοι ψυχοθεραπευτές που μπορούν να βοηθήσουν στην ανακούφιση και την ενδυνάμωση της ψυχολογικής κατάστασης, προσφέροντας στο άτομο ένα ασφαλές και ζεστό χώρο όπου θα μπορέσει να μιλήσει και να κατανοήσει καλύτερα τα βαθύτερα αίτια μιας συναισθηματικής δυσκολίας.
Συντάκτης Ελευθερία Ελβανίδη
