ΨΥΧΟΔΥΝΑΜΙΚΗ - ΨΥΧΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΙΑ
Βασισμένη στην ψυχαναλυτική θεωρία του Σίγκμουντ Φρόυντ γύρω από το ασυνείδητο, η Ψυχοδυναμική Ψυχοθεραπεία ως η πιο σύγχρονη μορφή της ψυχαναλυτικής ψυχοθεραπείας, ενσωματώνοντας και θεωρίες μεταγενέστερων ψυχαναλυτών όπως ο D. Winnicott, η M. Klein, ο W. Bion επικεντρώνεται στην κατανόηση των ασυνείδητων διεργασιών που επηρεάζουν τη συμπεριφορά ενός ατόμου.
Ο θεραπευόμενος-η προσκαλείται σε ένα σταθερό πλαίσιο που διέπεται από σεβασμό, συνέπεια και ουδετερότητα (thereapeutic frame) και η θεραπευτική σχέση προσφέρει ένα κράτημα (holding) εντός του οποίου ο θεραπευόμενος ενθαρρύνεται να μιλήσει ελεύθερα για ό,τι περνάει εκείνη την στιγμή από το μυαλό του, χρησιμοποιεί δηλαδή τον ελεύθερο συνειρμό. Κατά τη διάρκεια της συνεδρίας αφήνεται να διηγηθεί σκέψεις και συναισθήματα που βιώνει στο παρόν του αλλά και να κοιτάξει εσωτερικά τον εαυτό του, να επαναφέρει μνήμες από το παρελθόν, να μιλήσει για προηγούμενα βιώματα της ζωής του, όνειρα και φαντασιώσεις. Μέσα στο λόγο του θεραπευόμενου αναδύονται ‘σημαίνοντα’, όπως πρότεινε ο Ζακ Λακάν στη θεωρία του, δηλαδή έννοιες - ιδέες που φέρουν ένα συμβολικό μήνυμα και μια αναπαράσταση που σχετίζεται με ασυνείδητη διεργασία. Η παρατήρηση τους στοχεύει στο να ανοιχτούν νέα μονοπάτια για τη διερεύνηση σε βάθος των συναισθημάτων, σκέψεων και συμπεριφορών του θεραπευόμενου και πώς αυτά τα ασυνείδητα στοιχεία επηρεάζουν την ψυχική του κατάσταση και το βίωμα του σήμερα.
Η θεωρία τονίζει την σημασία των πρώιμων παιδικών εμπειριών στη διαμόρφωση της προσωπικότητας και των ψυχολογικών ζητημάτων. Καθώς εξελίσσεται η θεραπεία, εμφανίζονται μοτίβα συμπεριφοράς και αναδύονται συναισθήματα που πηγάζουν από εμπειρίες του παρελθόντος ή ταυτίσεις με σημαντικούς άλλους, τα οποία πρωτύτερα ίσως να μην ήταν εμφανή, λειτουργούν δηλαδή σε ένα ασυνείδητο επίπεδο. Ο ψυχοθεραπευτής βοηθά το θεραπευόμενο-η να αναγνωρίσει τους ασυνείδητους αμυντικούς μηχανισμούς που τυχόν χρησιμοποιεί ως αντίσταση στο άγχος ή την ψυχική δυσφορία, όπως η άρνηση, η προβολή, εκλογίκευση. Η συνειδητοποίηση αυτών των αμυνών επιτρέπει στον θεραπευόμενο να τις επεξεργαστεί και να τις αντικαταστήσει με πιο υγιείς στρατηγικές. Σκοπός είναι ο θεραπευόμενος-η να κατανοήσει πώς συνολικά η ασυνείδητη εμπειρία του συμβάλλει στα δύσκολα συναισθήματα, τις προκλήσεις της καθημερινότητας του και στις σχέσεις του με τους ανθρώπους του περιβάλλοντός του.
Στη θεραπευτική διαδικασία σημαντικό ρόλο παίζει η η διερεύνηση της σχέσης μεταβίβασης — δηλαδή του τρόπου που ο θεραπευόμενος μεταφέρει στον θεραπευτή συναισθήματα και αντιδράσεις που σχετίζονται με σημαντικά πρόσωπα από το παρελθόν του (π.χ., γονείς, σημαντικοί άλλοι). Η ερμηνεία της μεταβίβασης στοχεύει στο να κατανοήσει ο θεραπευόμενος τους τρόπους με τους οποίους έχει εσωτερικεύσει σημαντικά πρόσωπα της ζωής του.
Ο θεραπευόμενος-η αρχίζει σταδιακά να κατανοεί και να επεξεργάζεται απωθημένες ανάγκες ή επιθυμίες που δεν ικανοποιήθηκαν νωρίτερα στη ζωή του, να “στέκεται” πιο αποτελεσματικά με τα δύσκολα συναισθήματα που μέχρι τώρα ίσως απέφευγε από άγχος, η αυτοπεποίθησή του ενδυναμώνεται, αποκτά μια πιο ολοκληρωμένη επίγνωση του εαυτού του και υιοθετεί πιο υγιείς τρόπους στις σχέσεις του με τους άλλους.
Μια ουσιώδης διαφορά με άλλου είδους προσεγγίσεις είναι ότι η ψυχοδυναμική θεραπεία δεν είναι απαραίτητα βραχυπρόθεσμη και είναι ανοιχτού τέλους. Αντιμετωπίζοντας τις βαθύτερες αιτίες ψυχολογικής δυσφορίας, η ψυχοθεραπεία στοχεύει σε διαρκείς αλλαγές και όχι απλώς στην ανακούφιση των συμπτωμάτων. Ενθαρρύνει τα άτομα να εξερευνήσουν την αίσθηση του εαυτού τους, την ταυτότητα και την προσωπική τους ιστορία. Σε βάθος χρόνου, οι θεραπευόμενοι μπορούν να αναπτύξουν καλύτερες δεξιότητες συναισθηματικής ρύθμισης και μεγαλύτερη επίγνωση των σχεσιακών δυναμικών τους. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε αλλαγές που εκτείνονται πέρα από τις θεραπευτικές συνεδρίες; μια πιο ολοκληρωμένη αίσθηση αυτογνωσίας και αποδοχής του εαυτού τους και πιο βελτιωμένες και ικανοποιητικές σχέσεις με τους άλλους.
